 |
Michał
Szczepański |
Mityczny Odys
Homera ciągle powraca w różnych epokach
historycznych, wciela się we współczesne
mu postacie, przyjmuje charakterystyczne
kostiumy, maski. Odwoływał się do niego
Dante, Wyspiański, Kantor...
W programie Korespondencja
sztuk jego autor zainscenizował seans
z Odysem-chłopem: "Wincentym"
z powieści Portki Odysa J. J. Szczepańskiego.
Bohater opowieści Wincenty z Kasinki
Małej/Mszany Dolnej jako młody chłopak
żądny przygód i chleba wyemigrował
w okresie międzywojennym zza oceany.
Imał się wszelkich robót: kucharza
na statkach, drwala w puszczy kanadyjskiej,
przemytnika alkoholu w czasach amerykańskiej
prohibicji, taśmowego robotnika w
chicagowskich zakładach konserw, pomywacza,
zamiatacza. Po przemierzeniu niemal
wszystkich kontynentów wrócił z uciułanym
kapitalikiem w połowie lat 30-tych
do swojej rodzinnej wsi. I tutaj nastąpiła
tragedia-zawód Odysa-Wincentego: marzyciela
i "amerykańskiego bogacza",
którego założony we wsi sklep zbankrutował
wskutek hojnie udzielanych kredytów.
Zamiast wdzięczności Wincenty dostąpił
wzgardy i szyderstwa, stając się pośmiewiskiem
wiejskiej społeczności.
Z
udziałem autora programu i zaproszonego
syna pisarza - Michała Szczepańskiego
- filmowca i scenarzysty doszło do
rekonstrukcji fabuły powieści, jej
rozbioru w warstwie narracji i stylu,
faktografii i tła historycznego. Po
raz pierwszy zostały przeczytane publicznie
fragmenty Dziennika pisarza, opracowywane
do druku przez M. Szczepańskiego,
dotyczące powstania książki, jak i
rozlicznych rozterek autora o sensie
literackiej kreacji Odysa-Wincentego.
Temat został wzbogacony dokumentacyjną
wystawą: portretów pisarza i jego
bohatera Stanisława-"Wincentego",
fotografiami domu J. J. Szczepańskiego
w Kasieńce Małej na Kopieńcu, zdjęciami
okolicznych krajobrazów i mitycznej
w powieści góry Lubogoszcz, oraz reprodukcją
rękopisu z Dziennika pisarza.
Pytanie
o korespondencję sztuk w tym programie
jest pytaniem o relację wyobraźni
literackiej pisarza z wyobraźnią swojego
chłopskiego bohatera, na ile jest
ona wiarygodna i autentyczna, i na
ile losy Wincentego można zbeletryzować,
by wpisać się w uniwersalny mit Odysa?
|
|